Skąd wiemy, że za napój, który kupiliśmy, zapłaciliśmy kaucję i możemy otrzymać jej zwrot?
Na butelce czy puszce widać duży wyraźny napis KAUCJA otoczony strzałkami. A jak identyfikuje to automat bądź odbierający ręcznie butelki pracownik sklepu?
To proste. Każde opakowanie ma nadrukowany kod EAN (European Article Number), w którym zawarty jest producent, materiał, waga i wymiary. Cyfrowa sieć łączy sklepy, punkty odbioru opakowań, punkty recyklingu, producentów. W systemie widoczny jest strumień zwrotów, ale także da się prześledzić losy konkretnego opakowania. Algorytmy analizują trendy, pomagają w logistyce, np. planują trasy i pory odbioru zwrotów. Warto nieustannie powtarzać konsumentom, aby nie zgniatali opakowań, ponieważ nikt ich w takim stanie nie przyjmie. Opakowanie musi być identyfikowalne.

W czym kupujecie mleko? W butelce? Częściej w kartonie. I nadal nie wiadomo, czy wszyscy już wiedzą, że tego kartonu nie wolno wrzucać do tego samego pojemnika, co pudełka od kurierów. Bo ani na plastik, ani na metal taki karton nie wygląda, to skąd pomysł, by wybierać żółty pojemnik?
Opakowania wielomateriałowe są twardym orzechem do zgryzienia dla firm zajmujących się recyklingiem. Ale kartony po napojach akurat nie. W Polsce istnieje nowoczesna linia do recyklingu tych kartonów. Jej możliwości obejmują nie tylko wszystkie kartony po mleku, sokach i napojach roślinnych z rynku polskiego, ale zostają jeszcze moce przerobowe na kartony zza granicy. W Ostrołęce odzyskuje się z nich celulozę, a w Szczuczynie wnętrze opakowania czyli polietylen i aluminium.

Mimo zapewnień Ministerstwa Klimatu i Środowiska, że klient ma prawo do odzyskania gotówki za kaucję, okazuje się, że wcale tak być nie musi. Przynajmniej z pozoru i warto o tym wiedzieć. Sklep nie może wymagać od nas paragonu czyli dowodu, że napój w opakowaniu z kaucją kupiliśmy właśnie tam, jednak automat może nam wydać bon ważny do realizacji tylko w danym sklepie. Mamy jednak prawo uzyskać wymianę tego bonu na gotówkę. I tak naprawdę dopiero w tym momencie następuje rozliczenie kaucji w systemie. Samo wydanie bonu jeszcze tego nie załatwia, choć butelka czy puszka w tym momencie przestała istnieć, zniszczona, by zniknąć z systemu i uniemożliwić próby ponownego odzyskania kaucji.

W jakim opakowaniu kupujecie mleko? Butelka czy karton? Oczywiście, że karton. Takiej odpowiedzi udziela 2/3 badanych. A co robią z opakowaniem? Karton czyli wypada wrzucić do...papieru? Niestety, wiele osób kieruje się nazwą, a i ta część, która wie, że miejsce kartonu po napojach jest w żółtym pojemniku, nie jest do końca przekonana. Bo na wygląd ani to plastik, ani metal. A przecież takie opakowania wielomateriałowe można w doskonały sposób poddać recyklingowi. I to się dzieje – skutecznie i ekologicznie w Ostrołęce, w papierni Stora Enso.

Polska firma ELION znalazła sposób na to, by zużyte baterie i odpady produkcyjne stawały się surowcami wtórnymi. Od początku postawiła na głęboki recykling baterii litowo-jonowych (Li-ion). Po kilku latach intensywnych prac badawczo-rozwojowych spółka zakończyła ambitny projekt, w ramach którego opracowała kompletną ścieżkę przetwarzania czarnej masy i odpadów poprodukcyjnych do monoelementowych metali i związków o wysokiej czystości.

„Indeks gotowości Kaucja.pl 2025” to raport jednego z operatorów systemu kaucyjnego. Wynika z niego, że tuż przed startem systemu Polacy byli do niego przygotowani umiarkowanie. Badaniami objęto 1097 dorosłych osób, a pomyślano je jako punkt odniesienia, który przy powtarzaniu za jakiś czas wykaże zmiany w odbiorze społecznym, wiedzy i emocjach. Tuż przed startem systemu okazalo się, że choć Polacy deklarują wysoki poziom wiedzy o nim, zapytani o szczegóły mają z tym jednak spore problemy.

Choć sklepy o powierzchni mniejszej niż 200 m.kw. nie muszą brać udziału w systemie kaucyjnym, zdecydowała się na to sieć Żabka. W jej blisko 12 tysiącach sklepów w całej Polce opakowania można oddać w automatach lub u kasjera. Aby klientom takie zachowanie weszło w nawyk,

Nowelizacji Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest na razie na etapie konsultacji, a planowana data jej wejścia w życie to 1 stycznia 2027. Jednym z nowych przepisów ma być zwiększenie dostępności Punktów Selektywnej Zbiórki Odpadów w odniesieniu do ilości mieszkańców oraz odległości. Na razie jednak w różnych miastach i gminach PSZOKi wyprowadzają różnego rodzaju formalne wymogi dla mieszkańców przywożących odpady.

Jak informuje Fundacja RECAL, pod względem liczby zwracanych opakowań polski system kaucyjny będzie największym tego typu w Europie. Docelowo kaucji podlegać będzie nawet 15 mld sztuk opakowań rocznie. Dodatkowo system ma charakter zdecentralizowany, co oznacza, że możliwe jest funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego. Każdy z nich samodzielnie projektuje szczegółowe zasady działania, w tym m.in. sposoby rozliczeń z jednostkami handlowymi. Do tej pory zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego wydano siedmiu podmiotom.

W morzach i oceanach zalegają tony plastiku. W samym tylko 2019 roku na świecie „wyprodukowano” 353 mln ton plastikowych odpadów, a z tego 1,7 mln trafiło do wodnych ekoystemów. Prawdopodobnie są tam nadal w nienaruszonym stanie. Tymczasem naukowcy z Japonii prowadzą badania nad bioplastikiem, który ulega biodegradacji, ale nawet dzieje się to na dużych głębokościach. Co nie jest oczywiste, ponieważ dotychczas wynalezione bioplastiki nie rozkładały się w takich warunkach. LAHB to potrafi.